ATHENS VOICE - ΑΕΡΟΛΙΘΟΙ ΚΑΙ ΦΡΑΧΤΕΣ & Η ΑΝΤΡΕΑ ΧΟΥΜΠΕΡ, ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΡΑΧΤΗ

ΑΕΡΟΛΙΘΟΙ ΚΑΙ ΦΡΑΧΤΕΣ

Γεράσιμος Αντζουλάτος

Να μην ανήκεις «πουθενά», αυτό είναι σοβαρό... Ναι, ήταν προφανές ότι αυτό ήταν. Τα ηφαίστεια εκτινάσσουν πέτρες και οι επαναστάσεις ανθρώπους. Με τον τρόπο αυτό οικογένειες στάλθηκαν σε μεγάλες αποστάσεις, οι μοίρες των ανθρώπων εκτοπίστηκαν, ομάδες διαχύθηκαν και έγιναν ψίχουλα σπαρμένα εδώ και κει. Άνθρωποι που πέφτουν από τα σύννεφα, αυτοί εδώ στη Γερμανία, τούτοι οι άλλοι στην Αμερική. Εκπλήσσουν, με την ξαφνική τους παρουσία, τους αυτόχθονες. Από πού έρχονται αυτοί οι άγνωστοι; Είναι αυτός ο βεζούβιος που, εκεί κάτω, τους έφτυσε και ακόμα καπνίζει. Δίνουμε ονόματα σε αυτούς τους αερόλιθους, σε αυτά τα άτομα που έχουν απελαθεί και έχουν χαθεί, σε αυτούς που έχουν αποκλειστεί από την τύχη: τους ονομάζουμε μετανάστες, εξόριστους, τυχοδιώκτες. Αν μείνουν τους ανεχόμαστε, αν φύγουν είμαστε ευχαριστημένοι.

Μερικές φορές πρόκειται για υπάρξεις εντελώς ακίνδυνες, κατά κύριο λόγο οι γυναίκες, ξένες τουλάχιστον με τα γεγονότα που τις κυνήγησαν, χωρίς μίσος ή θυμό, που έγιναν εκτοξευμένα βλήματα χωρίς να το θέλουν, με πολλή έκπληξη. Ξαναβγάζουν ρίζες όπως μπορούν. Δεν έκαναν τίποτα σε κανέναν και δεν καταλαβαίνουν αυτό που τους έτυχε. Έχω δει μια τούφα χόρτου να τινάζεται στον αέρα από μια έκρηξη νάρκης. Η Γαλλική επανάσταση, πιο πολύ από κάθε άλλη έκρηξη, έστειλε πολύ μακριά τέτοια διάπυρα αέρια…

Τα παραπάνω γράφονται το 1864, από τον Βίκτωρα Ουγκό στο έργο του «Οι εργάτες της θάλασσας». Σε μια Ευρώπη με επαναστάσεις, πολέμους και ανατροπές, που γεννούσαν διαρκώς κυνηγημένους, αυτές τις «εκτινασσόμενες τούφες χόρτου που συνηθίζουμε να αποκαλούμε μετανάστες, εξόριστους, τυχοδιώκτες». Τότε αυτοί οι αερόλιθοι ήταν Γάλλοι ή Γερμανοί, ή κάποιοι άλλοι που σήμερα πια τους θεωρούμε Ευρωπαίους συμπολίτες μας…

Πριν από αρκετά χρόνια, πριν τα θέματα τα σχετικά με τους μετανάστες γίνουν κυρίαρχο θέμα της επικαιρότητας, ένα φίλος που έχει περάσει, ανεπίστρεπτα, «απέναντι» μού διηγήθηκε την ιστορία της συμμορίας της μαύρης κάλτσας.

Στη Ν. Υόρκη του μεταπόλεμου μια συμμορία, φορώντας στο πρόσωπο μαύρες κάλτσες, λήστευε γέροντες που ζούσαν μόνοι σε διαμερίσματα. Αφού τους έδεναν τους λήστευαν και, αφού τους ξυλοφόρτωναν, έφευγαν. Στην αρχή το θέμα περνούσε στα ψιλά της ειδησεογραφίας σε μια κοινωνία εξοικειωμένη με τη βία, όπως είναι η αμερικανική. Όμως, το πράγμα πήρε άλλες διαστάσεις από τη στιγμή που ο ξυλοδαρμός των δύστυχων γερόντων αγρίεψε και μερικοί από αυτούς πέθαιναν. Η ανησυχία στην αρχή και η οργή στη συνέχεια διογκώθηκαν και έγιναν κατακραυγή. Κάποια στιγμή η συμμορία έγινε τσακωτή και αφού φύγανε οι κάλτσες από τα πρόσωπά τους διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για «άξια» τέκνα της ελληνικής γης που μεγαλουργούσαν με το δικό τους τρόπο στην Εσπερία. Μάλιστα, η οργή ήταν τέτοια που στους “Τimes” της Ν. Υόρκης εμφανίστηκε ένα δηλητηριώδες άρθρο που, όπως γίνεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, υποκύπτοντας στις εύκολες γενικεύσεις και αφορισμούς έπαιρνε αμπάριζα όλους τους Έλληνες μετανάστες, «αυτούς τους κοντούς, τριχωτούς, μελαμψούς, χαμηλόκωλους»…

Πριν από λίγα χρόνια, δεν θα ξεχάσω έναν πρόεδρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσηςπου, με την ευκαιρία παρουσίασης του βιβλίου ενός πράγματι λαμπρού τέκνου της διασποράς, θυμήθηκε, και μας διηγήθηκε, την ιδιαίτερη συγκίνηση που ένιωσε όταν διέσχισε την κεντρική πλατεία του Νew Jersey για να αναλάβει αντιδήμαρχος της πόλης, αυτός ο Έλληνας μετανάστης.
Αλλά γιατί αυτή η ιδιαίτερη συγκίνηση; Όχι γιατί θα ανελάμβανε το υψηλό αξίωμα αλλά γιατί θυμήθηκε ότι σε αυτή την ίδια την πλατεία, όχι πολλά χρόνια πριν, οι συμπατριώτες μας, τα παλικάρια μας όπως έλεγε, έδωσαν μάχη σώμα με σώμα με τους Ιρλανδούς που, να υποθέσουμε, διεκδικούσαν τον έλεγχο κάποιας περιοχής, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των λοιπών κατοίκων, Αγγλοσαξώνων και μη. Συγκινήθηκε ενθυμούμενος την ανδρεία των δικών μας, που στο τέλος μιας αιματηρής μέρας κατατρόπωσαν τους άλλους (επίσης μετανάστες) μέσα στο κέντρο της πόλης…

Ας φανταστούμε την εικόνα και ας κάνουμε ένα παιχνίδι ρόλων. Ας σκύψουμε να ακούσουμε τον απόηχο των μακρινών εκρήξεων. Ας σκεφτούμε, τι δεν θα είχε γίνει γύρω μας χωρίς αυτούς τους αερόλιθους που είναι διάπυροι και συχνά, είναι αλήθεια, καίνε τα χέρια μας.
Χτίζουμε φράχτες για εκτινασσόμενους αερόλιθους και δεν μπορεί κανείς να αποφύγει τον πειρασμό να κάνει έωλες αναδρομές στο μόνο ανθρώπινο έργο που είναι ορατό από το διάστημα: το Σινικό Τείχος. Χτίστηκε για να προστατέψει τους Κινέζους από τις επιδρομές των Μογγόλων, που εντέλει υπήρξαν και οι τελευταίοι τους αυτοκράτορες… 

Η Άντρεα Χούμπερ, υποδιευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη μιλάει για το φράχτη

{Επιμέλεια: Τάκης Σκριβάνος}

Με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης να κατασκευάσει φράχτη στον Έβρο για να αποτρέψει την είσοδο στην Ελλάδα μεταναστών χωρίς χαρτιά, αλλά και τη συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη γύρω από το θέμα, η ATHENS VOICE ζήτησε την άποψη της Διεθνούς Αμνηστίας. Θα εκθέσει ο εν λόγω φράχτης τους πρόσφυγες σε νέους διωγμούς και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Χρειάζεται η αναθεώρηση του ευρωπαϊκού κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ», ο οποίος υιοθετήθηκε το 2003 από όλα τα κράτη-μέλη και προβλέπει την αναγκαστική επιστροφή μεταναστών στην πρώτη χώρα διέλευσής τους προς την Ευρώπη; (π.χ., αν ένας Αφγανός περάσει από την Ελλάδα, καταφέρει να φτάσει στη Γερμανία και εντοπιστεί εκεί από τις αρχές, θα «επιστραφεί» με συνοπτικές διαδικασίες και πάλι στην Ελλάδα)
Εκ μέρους της Διεθνούς Αμνηστίας απαντά η Άντρεα Χούμπερ, υποδιευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, με έδρα το Λονδίνο: «Όταν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. υιοθέτησαν τον Κανονισμό “Δουβλίνο ΙΙ”, γνώριζαν πολύ καλά τις συνέπειές του: τα κράτη-μέλη στα νότια και ανατολικά σύνορα θα έφεραν μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης. Ωστόσο, η συζήτηση γύρω από την “κατανομή της ευθύνης” προχώρησε με πολύ λιγότερο ενθουσιασμό απ’ ό,τι η δημιουργία του συστήματος των επιστροφών των αιτούντων άσυλο.
Παραδόξως, τα κράτη-μέλη έδειξαν μεγάλη προθυμία να διαθέσουν πόρους για τη Συνοριακή Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης στα ελληνοτουρκικά σύνορα τον Νοέμβριο του 2010. Την ίδια στιγμή, δεν είχαν καμία διάθεση να ανακουφίσουν την πίεση που δέχεται το ελληνικό σύστημα ασύλου, αναστέλλοντας τις επιστροφές αιτούντων άσυλο προς την Ελλάδα.

Αντιμέτωπα με την επιλεκτική ερμηνεία της αλληλεγγύης, τα κράτη-μέλη στα εξωτερικά σύνορα έγιναν “δημιουργικά”, σε βάρος των διεθνών εγγυήσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το βάρος δεν δίνεται ούτε στην προστασία, ούτε στην αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτίων της μετανάστευσης. Αντιθέτως, η ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων, η αναχαίτιση στη θάλασσα, οι συμφωνίες επανεισδοχής και η οικονομική βοήθεια εκατομμυρίων ευρώ για τη “διαχείριση μεταναστευτικών ροών” από γειτονικές χώρες με προβληματικό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η ακόμη πιο προβληματική προσέγγιση στην έννοια της διεθνούς προστασίας, έχουν πλέον γίνει η συνταγή – όσο κι αν δηλητηριάζουν το δικαίωμα στο άσυλο.

Ένας φράχτης σε τμήμα 12,5 χιλιομέτρων των χερσαίων συνόρων της Ελλάδας με την Τουρκία (που εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει ως πρόσφυγα οποιονδήποτε έχει τραπεί σε φυγή από μη ευρωπαϊκή χώρα) δεν θα μπορέσει να κάνει διάκριση ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες. Θα εμποδίσει τους πρόσφυγες να αναζητήσουν διεθνή προστασία και θα τους εκθέσει σε διωγμό, βασανιστήρια και άλλες σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Ε.Ε. θα πρέπει επιτέλους να παραδεχτεί ότι μόνο μία ενεργός και γνήσια εξωτερική πολιτική ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα συμβάλει ώστε να αντιμετωπιστεί η ανεπιθύμητη μετανάστευση, και ότι πρέπει να αναμορφώσει το σύστημα επιστροφών του Δουβλίνου έτσι ώστε να επιτύχει πιο ισότιμη κατανομή της ευθύνης μεταξύ των κρατών-μελών.

Οι φράχτες και τα τείχη δεν πρόκειται να επιλύσουν ένοπλες συγκρούσεις, διωγμούς και φτώχεια. Δύσκολα λειτουργούν έστω και ως προσωρινές παρωπίδες για να κρύψουν τον κίνδυνο από τον οποίο προσπαθούν να ξεφύγουν οι άνθρωποι». 
 τεύχος 329 - 12/01/2011

http://www.athensvoice.gr/the-paper/article/329/%CE%B1%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%86%CF%81%CE%AC%CF%87%CF%84%CE%B5%CF%82