Πρόσφυγες
και μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν
στην Ε.Ε. μέσω της Ελλάδας από χώρες
σπαρασσόμενες από συρράξεις, όπως η
Συρία και το Αφγανιστάν, επιστρέφονται
παράνομα στην Τουρκία από έλληνες
ακτοφύλακες και συνοροφύλακες, αποκαλύπτει
σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε νέα της
έκθεση.
Η
έκθεση «Σύνορα
της Ευρώπης: Καταπατήσεις Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων στα Σύνορα της Ελλάδας με
την Τουρκία» εξετάζει
την επικίνδυνη χρήση από τις ελληνικές
αρχές των «απωθήσεων» -όταν στέλνουν
πίσω μέσω των συνόρων ομάδες μεταναστών,
στερώντας τους το δικαίωμα να επεξηγήσουν
την κατάστασή τους ή να προσβάλουν την
απέλασή τους.
Η έκθεση
επισημαίνει, επίσης, τους κινδύνους που
αντιμετωπίζουν πρόσφυγες και μετανάστες
στην απόπειρά τους να περάσουν από την
Τουρκία στα ελληνικά νησιά, και διερευνά
τις φρικτές συνθήκες υπό τις οποίες
κρατούνται όσοι τελικά το κατορθώνουν.
Από τον
Μάρτιο, η Διεθνής Αμνηστία έχει μιλήσει
με περίπου 30 ανθρώπους στην Ελλάδα και
την Τουρκία, οι οποίοι δήλωσαν ότι, σε
τουλάχιστον 39 χωριστές περιπτώσεις,
ανακόπηκε η απόπειρά τους να διασχίσουν
το Αιγαίο ή τα βόρεια χερσαία σύνορα
μεταξύ των δύο χωρών κατά μήκος του
ποταμού Έβρου.
Σχεδόν
όλοι τους περιέγραψαν τον τρόπο με τον
οποίο βίωσαν τη βία ή έγιναν μάρτυρες
βίας και/ή άλλης κακομεταχείρισης εκ
μέρους των ελληνικών αρχών. Πολλοί είπαν
ότι οι φύλακες είχαν πάρει τα προσωπικά
τους αντικείμενα, μεταξύ άλλων, χρήματα,
οικογενειακές φωτογραφίες και οικογενειακά
κειμήλια, και σε κάποιες περιπτώσεις,
τα είχαν πετάξει στη θάλασσα.
«Αυτό που
συμβαίνει κατά μήκος των ελληνικών
συνόρων δεν ντροπιάζει απλώς την Ελλάδα.
Ντροπιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση στο
σύνολό της», δήλωσε η Jezerca Tigani, Αναπληρώτρια
Διευθύντρια του Προγράμματος της
Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και
την Κεντρική Ασία.
«Ο αριθμός
των ιστοριών αναφορικά με απωθήσεις
τον οποίο έχουμε συλλέξει είναι εξαιρετικά
ανησυχητικός. Υποδηλώνει ότι οι ελληνικές
αρχές χρησιμοποιούν αυτήν την πρακτική
τακτικά, παρά το γεγονός ότι αυτό είναι
παράνομο. Και είναι, επίσης, εξαιρετικά
επικίνδυνο -σε σημείο όπου κινδυνεύουν
σοβαρά οι ζωές των ανθρώπων».
Μαρτυρίες
τις οποίες έχει συλλέξει η Διεθνής
Αμνηστία καταδεικνύουν την κραυγαλέα
περιφρόνηση για την ανθρώπινη ζωή την
οποία δείχνει η ελληνική ακτοφυλακή
κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων
που διεξάγονται στο Αιγαίο. Δεκατρείς
από τους 14 ανθρώπους που έδωσαν συνέντευξη
και περιέγραψαν την επιστροφή τους στην
Τουρκία, αφηγήθηκαν τον τρόπο με τον
οποίο οι φουσκωτές τους βάρκες σκίστηκαν
με μαχαίρι, χάλασαν ή σχεδόν ανατράπηκαν,
καθώς ένα σκάφος της ακτοφυλακής έκανε
κύκλο γύρω τους ή τις ρυμουλκούσε. Είπαν
ότι οι μηχανές των σκαφών αχρηστεύθηκαν
και αφαιρέθηκαν τα κουπιά τους, και στη
συνέχεια εγκαταλείφθηκαν στη μέση της
θάλασσας. Πρακτικές που θέτουν σε κίνδυνο
τη ζωή αναφέρθηκαν από ανθρώπους που
συνελήφθησαν, αφού είχαν διασχίσει τον
ποταμό Έβρο.
Η
διαδρομή μέσω του Αιγαίου έχει γίνει
πολύ δημοφιλής από πέρυσι, όταν οι αρχές
έχτισαν φράκτη 10,5 χιλιομέτρων και
παρέταξαν περίπου 2.000 νέους συνοροφύλακες
κατά μήκος των συνόρων στον ποταμό Έβρο.
Όμως, η διαδρομή αυτή είναι επικίνδυνη.
Όπως επικίνδυνη είναι και η απειλή των
απωθήσεων -από πέρυσι τον Αύγουστο,
περισσότεροι από 100 άνθρωποι,
περιλαμβανομένων γυναικών και παιδιών,
κυρίως, Σύρων και Αφγανών, έχουν πνιγεί
προσπαθώντας να φτάσουν στην Ελλάδα.
«Καθώς
βελτιώνεται ο καιρός και όσο συνεχίζονται
οι συρράξεις στη Συρία, το Αφγανιστάν,
το Ιράκ και τη Σομαλία, περιμένουμε ότι
περισσότεροι άνθρωποι θα επιχειρήσουν
το ταξίδι, και είναι πιθανόν να δούμε
περισσότερες ανάλογες τραγωδίες»,
δήλωσε η Jezerca Tigani.
Όσοι
κατορθώνουν να φτάσουν στην Ελλάδα,
κρατούνται συστηματικά σε σκοτεινά,
βρόμικα κελιά επί μακρές περιόδους.
Πολλοί από τους ανθρώπους στους οποίους
μίλησε η Διεθνής Αμνηστία είχαν περάσει
περίπου εννέα μήνες πίσω από τα κάγκελα.
Διαδεδομένα είναι και τα προβλήματα
υγείας.
«Οι
συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται οι
πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι
φρικτές. Όταν επισκεφθήκαμε ανθρώπους
σε εκείνα τα κελιά ήταν δύσκολο να
θυμόμαστε ότι ήμασταν στην Ε.Ε. Πολλοί
από αυτούς έχουν διαφύγει από συρράξεις,
φτώχεια και πείνα, αλλά υπερβολικά συχνά
κρατούνται σε σκοτεινά, βρόμικα, υγρά
κελιά, με περιορισμένη πρόσβαση σε
καθαρό αέρα και χωρίς επαρκή τροφή»,
δήλωσε η Jezerca Tigani.
«Κάποιοι
κρατούμενοι μας είπαν ότι έπρεπε να
καλούν την αστυνομία όταν χρειάζονταν
την τουαλέτα, καθώς δεν υπήρχαν τουαλέτες
στα κελιά τους. Είπαν ότι οι εκκλήσεις
τους έμεναν αναπάντητες επί ώρες, οπότε
έπρεπε να ουρούν σε μπουκάλια. Άλλοι
είπαν ότι τα στρωσίδια τους δεν είχαν
πλυθεί επί μήνες, και είχαν περιορισμένη
πρόσβαση σε σαπούνι, σαμπουάν ή σερβιέτες»,
προσέθεσε.
Η
Διεθνής Αμνηστία καλεί της ελληνικές
αρχές να σταματήσουν αμέσως τις απωθήσεις
και να διερευνούν ισχυρισμούς συλλογικών
απελάσεων και κακομεταχείρισης, και να
διώκουν τους εμπλεκόμενους. Επιθυμεί
όλοι όσοι συλλαμβάνονται στα σύνορα να
έχουν την ευκαιρία δίκαιης εξέτασης
των αιτημάτων τους για διεθνή προστασία.
Επιθυμεί να σταματήσουν οι ελληνικές
αρχές την αδιάκριτη και παρατεταμένη
κράτηση παράτυπων μεταναστών και
αιτούντων άσυλο, καθώς και να χρησιμοποιούν
εναλλακτικές της κράτησης.
Έχει
και η Ε.Ε. ρόλο να παίξει. Πρέπει να
υποστηρίξει τις ελληνικές αρχές,
βοηθώντας τη βελτίωση των υπηρεσιών
υποδοχής, αντί να σφραγίζει σύνορα. Η
Ε.Ε. πρέπει να διερευνήσει νέους τρόπους,
ώστε τα κράτη-μέλη να μοιράζονται την
ευθύνη για τους πρόσφυγες και μετανάστες.
«Είναι
προφανώς προνόμιο της Ελλάδας να ελέγχει
τα σύνορά της, αλλά όχι εις βάρος των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσων προσπαθούν
να φτάσουν σε ασφαλές καταφύγιο ή ψάχνουν
μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη. Οι καιροί
είναι δύσκολοι για την Ελλάδα και για
εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη,
αλλά δεν υπάρχει δικαιολογία για τον
τρόπο μεταχείρισης των προσφύγων και
των μεταναστών», δήλωσε η Jezerca Tigani.
Άλλα
κράτη-μέλη της Ε.Ε. μοιάζουν πολύ
ικανοποιημένα που η Ελλάδα λειτουργεί
ως φύλακάς τους. Όμως, οι πολιτικές και
οι πρακτικές κατά μήκος των ελληνικών
συνόρων εκθέτουν την πικρή ειρωνεία,
οι ευρωπαϊκές χώρες να πιέζουν για
ειρήνη στο εξωτερικό ενώ αρνούνται το
άσυλο και θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές
εκείνων που αναζητούν καταφύγιο στην
Ευρώπη. Η Ε.Ε. πρέπει να ενεργήσει τώρα
για να σταματήσει τις παραβιάσεις
ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορά της»,
δήλωσε.
Η
έκθεση «Σύνορα της Ευρώπης: Καταπατήσεις
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα Σύνορα της
Ελλάδας με την Τουρκία» παρουσιάστηκε
στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου στις 9
Ιουλίου 2013 στην Αθήνα, με ομιλητές
την Jezerca Tigani,
Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Προγράμματος
της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη
και την Κεντρική Ασία, Διεθνής Γραμματεία
(Λονδίνο), την Λία Γώγου, Ερευνήτρια
Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα και
την Κύπρο, Διεθνής Γραμματεία – (Λονδίνο),
και τον Ηλία Αναγνωστόπουλο, Διευθυντή
του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς
Αμνηστίας.
9
Ιουλίου 2013
