ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΝΟΥΣΗ
Η παραπάνω ιδέα λοιπόν, έφτασε πρόσφατα και στη χώρα μας,
μετά την πρόταση του αρμόδιου υπουργείου για την κατασκευή ενός φράχτη 12
χιλιομέτρων στην περιοχή του Έβρου, ως μέτρο φύλαξης των συνόρων, με σκοπό τη
μείωση του αριθμού των «λαθραίων» όπως χαρακτηρίζονται μεταναστών που
εισέρχονται στη χώρα μας. Στο σημείο αυτό πρέπει να τεθούν ορισμένα ερωτήματα.
Έχοντας επίγνωση ως πολίτες, ότι τα τελευταία χρόνια δεν
έχει υπάρξει ούτε ίχνος, στοιχειώδους, σοβαρής μεταναστευτικής πολιτικής στη
χώρα μας, είναι δυνατόν να λυθεί ένα τόσο πολύπλοκο και χρόνιο πρόβλημα όπως το
μεταναστευτικό, με την κατασκευή ενός φράχτη? Λαμβάνοντας υπόψη μας
παραδείγματα άλλων χωρών, όπως στα σύνορα Η.Π.Α-Μεξικό, θα δούμε ότι όχι μόνο
δεν μετριάστηκε το
[1] Robert
J.C. Young, Μεταποικιακή θεωρία, Μια ιστορική εισαγωγή, μτφ.
Γιώργος Δεμερτζίδης, επ. Βασιλική Καραγιάννη, Αθήνα, Πατάκη, 2007, σ. 32
φαινόμενο, αλλά έχει σημειωθεί και τεράστια αύξηση του
αριθμού των ανθρώπων που προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα. Προσωπική μου
άποψη είναι ότι μια τέτοια κατασκευή δεν λύνει μακροπρόθεσμα το πρόβλημα. Ένας
άνθρωπος απελπισμένος, δεν νομίζω ότι θα σταματήσει σε έναν φράχτη. Κάποιος που
οδηγείται από την εξαθλίωση δεν πρόκειται να σταματήσει μέχρι, είτε να περάσει,
είτε να πιαστεί ή να πεθάνει. Επομένως, θεωρώ ότι αυτή είναι μία κίνηση επιπόλαιη,
χωρίς ευρύτερο πολιτικό σχεδιασμό (τουλάχιστον δεν έχω ακούσει κάτι άλλο μέχρι
σήμερα), με προφανείς λόγους εντυπωσιασμού και εκμετάλλευσης της αγανάκτησης
και του (δικαιολογημένου) φόβου των πολιτών, ιδιαίτερα εκείνων που μένουν σε
περιοχές «γκετοποιημένες», όπως το ιστορικό κέντρο της Αθήνας ή ο Αγ.
Παντελεήμονας π.χ. Μπορεί λοιπόν αυτό το μέτρο να αποτελέσει λύση ή θα
διαρκέσει όσο ένα παυσίπονο?
Φτάνουμε λοιπόν στο σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου
ερώτημα που θα πρέπει να εξετάσουμε, αναφορικά με το κοινωνικό αυτό θέμα. Πώς
αντιμετωπίζουν οι Δυτικές ανεπτυγμένες χώρες τις χώρες των «τριών ηπείρων»?
Αντιμετωπίζουν τους «άλλους» ως πολίτες άλλων χωρών ή απλά ως αριθμητικές
μονάδες οι οποίες δεν «χωράνε» για τους εκάστοτε λόγους, (οικονομικούς,
κοινωνικούς) στις Δυτικές κοινωνίες? Έχουμε κατανοήσει ότι έχουμε μετατρέψει
ένα ζήτημα ανθρωπιστικό σε ποσοτικό? Όπως
κατασκευάστηκαν τα εθνικά σύνορα ως απόρροια της ίδρυσης των εθνικών κρατών,
είναι πολύ εύκολο να συντηρούμε κατασκευασμένες ταμπέλες του «παράνομου» και
του «λαθραίου» τις οποίες χρησιμοποιούμε για να προσδιορίσουμε ανθρώπους οι
οποίοι δεν έχουν χαρτιά που να πιστοποιούν ότι… ΟΤΙ ΤΙ? Ότι
έχουν όνομα, επώνυμο, υπηκοότητα, ότι ανήκουν κάπου? Αλλιώς? Αλλιώς…
Θεωρώ λοιπόν απαραίτητη προϋπόθεση να γνωρίζουμε
τουλάχιστον τη σημασία των εννοιών που χρησιμοποιούμε αβίαστα καθημερινά.
Έννοιες όπως του «λαθρομετανάστη», η οποία πρωτοχρησιμοποιήθηκε ιστορικά για να
χαρακτηρίσει Έλληνες μετανάστες οι οποίοι έφευγαν για την αναζήτηση καλύτερης
τύχης στο εξωτερικό στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλές φορές
χωρίς χαρτιά και χωρίς εισιτήριο, πέφτοντας θύματα εξαπάτησης από ανθρώπους που
τους υπόσχονταν καλύτερο μέλλον έναντι χρημάτων, τα οποία έκαναν φτερά…[1]
Αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει να ζούμε σε μία
πολυπολιτισμική κοινωνία? Τι σημαίνει η συνύπαρξη των «διαφορετικών»? Η
συμβίωση δηλαδή με ανθρώπους και πιο συγκεκριμένα με μειονοτικές ομάδες, με τις
οποίες έχουμε διαφορές σε πολιτισμικό, κοινωνικό, οικονομικό, φυλετικό,
θρησκευτικό, γλωσσικό, επίπεδο? Θεωρώ απαραίτητη προϋπόθεση την
απο-αποικιοποίηση της σκέψης μας, ώστε να δούμε τον «άλλο» με «άλλη» ματιά, έξω
από τις δικές μας δομές, τα δικά μας πιστεύω και τα δικά μας βιώματα, ώστε να βρεθούν
τρόποι συνύπαρξης. Δύσκολο? Μπορεί. Ενδιαφέρον? Πολύ. Ανέφικτο? Πιστεύω πως
όχι.
[1] Δημήτρης
Ψαρράς, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Ο παππούς μας ο λαθρομετανάστης, Αρ.
φύλλου 1722, περίοδος β, σελ. 42, 06/02/2010
Οι κατευθύνσεις που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος,
σκεπτόμενος τα παραπάνω ερωτήματα, είναι δύο, ανάλογα με το ζητούμενο.
Αν το ζητούμενο είναι να γίνουν ενέργειες και προσπάθειες να βρεθούν τρόποι οι
οποίοι θα οδηγήσουν στη συνύπαρξη των «διαφορετικών,» (της κυρίαρχης
πληθυσμιακά εθνολογικής ομάδας και των μειονοτήτων που ζουν σε μια
πολυπολιτισμική κοινωνία) μέσα στα πλαίσια μιας ευνομούμενης κοινωνίας (θέση η
οποία με βρίσκει σύμφωνο), τότε πρέπει να δούμε τον «άλλο» κατάματα και όχι
πίσω από το φράχτη. Αν το ζητούμενο είναι να βρούμε τρόπους να εμποδίσουμε
κάποιον να μπει και να τον κρατήσουμε απ’ έξω, τότε ο φράχτης είναι μια «πολύ
καλή» αρχή. Ποσοτικά, ίσως τελικά να μην έχει πολύ μεγάλη
διαφορά, δεν θα πεθαίνουν τόσοι πολλοί στην ξηρά, θα πεθαίνουν απλά
περισσότεροι στη θάλασσα… Ο καθένας επιλέγει τη σκέψη του…
Γιώργος Νούσης
