Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της
Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000 και πρωτογιορτάσθηκε στις
20 Ιουνίου 2001, με αφορμή τα 50 χρόνια από την υπογραφή της «Συνθήκης για το
καθεστώς των προσφύγων».
Η Συνθήκη αυτή προέβλεπε, μεταξύ άλλων, τη σύσταση της Ύπατης Αρμοστείας
του ΟΗΕ, η οποία ήταν επιφορτισμένη να βοηθήσει στη μετεγκατάσταση των 1,2
εκατομμυρίων Ευρωπαίων που είχαν μείνει άστεγοι εξαιτίας του Β' Παγκόσμιου
Πολέμου.
Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν ή
δεν θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξαιτίας βάσιμου φόβου δίωξης, με
βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την εθνικότητά τους
ή τη συμμετοχή τους σε μία ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η ίδια
η Ύπατη Αρμοστεία
του ΟΗΕ για τους
πρόσφυγες για το 2014, τα 60 εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένοι,
λόγω πολέμων, εμφύλιων συρράξεων και διώξεων, αποκαλύπτουν ότι βρισκόμαστε
μπροστά στη μεγαλύτερη έκρηξη
προσφύγων
από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η φετινή μας εκστρατεία της Ύπατης Αρμοστείας του
ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Στις 20 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για
τους Πρόσφυγες τιμά τη δύναμη και το κουράγιο των εκατομμυρίων ανθρώπων στον
κόσμο που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εξαιτίας του πολέμου ή
παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η φετινή μας εκστρατεία για την
Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στοχεύει να αναδείξει την ανθρώπινη πλευρά της
προσφυγικής ιστορίας μέσα από ιστορίες ελπίδας και θάρρους ανθρώπων που έχουν
βιώσει τον αναγκαστικό εκτοπισμό. Αυτές οι μαρτυρίες φέρνουν στο φως τους
κοινούς μας δεσμούς με τους πρόσφυγες, τους αιτούντες άσυλο και τους εσωτερικά
εκτοπισμένους.
Η σελίδα www.unhcr.gr/refugeestories παρουσιάζει
ιστορίες προσφύγων στην Ελλάδα και τον κόσμο, οι οποίοι μοιράζονται μαζί μας
την αγωνία, τις ελπίδες και τα όνειρά τους. Μας μιλούν για τις συνήθειές τους,
για αυτά που αγαπούν, για ό,τι φοβούνται. Μέσα από τις μαρτυρίες τους
καταλαβαίνουμε ότι οι πρόσφυγες δεν είναι παρά συνηθισμένοι άνθρωποι που ζουν
υπό ασυνήθιστες συνθήκες. Ας τους ακούσουμε και ας μοιραστούμε τις ιστορίες
τους.
H Yπηρεσία Πρώτης Υποδοχής για την Παγκόσμια Ημέρα του
Πρόσφυγα
Την Παγκόσμια ημέρα του Πρόσφυγα, η Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής στρέφει το
βλέμμα της σε εκατομμύρια ανθρώπους που υποφέρουν σε καθεστώς πολέμου, πείνας,
φυσικών καταστροφών.
Γνωρίζουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν την
πατρίδα τους. Φεύγουν αναζητώντας ασφάλεια, καταφύγιο, περιφρούρηση των
δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειάς τους. Γίνονται «προσωρινά διαμένοντες» σε
δομές φιλοξενίας, και καλούνται να καταθέσουν όλη τους τη δύναμη και την
ενέργεια για να ξαναχτίσουν τις ζωές τους, να ορθοποδήσουν σε έναν ξένο τόπο.
Η Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής υπερασπίζει το δικαίωμα επανεγκατάστασης αυτών
των ανθρώπων στην καρδιά μιας κοινωνίας που θέλουμε να πιστεύουμε ότι γίνεται
ολοένα και πιο αλληλέγγυα, κοινωνία ενσυναίσθησης κι ελπίδας μακριά από τα
δεδομένα της απάθειας και του ατομικισμού.
Η ΥΠΥ φροντίζει για την υπαγωγή όσων αποζητούν καταφύγιο μακριά από τις
διώξεις που υφίστανται στην πατρίδα τους και τις ένοπλες συρράξεις, σε
κατάλληλες διαδικασίες (καταγραφής,ταυτοποίησης, ιατρικού ελέγχου,
ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ενημέρωσης περί των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών
τους)ώστε να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις παροχής διεθνούς προστασίας που
αυτοί οι άνθρωποι δικαιούνται.
20 Ιουνίου του 2015: η σκέψη μας, ο νους μας είναι στους πρόσφυγες , σε
όσους κλείνουν σε μια βαλίτσα ό,τι προλαβαίνουν να περισώσουν από το παρελθόν
τους, στο δρόμο για ένα άδηλο μέλλον.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων (20 Ιουνίου), το Τμήμα
Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ απευθύνει θερμό μήνυμα
αλληλεγγύης στα εκατομμύρια των συνανθρώπων μας σε όλες τις ηπείρους, που
ξεριζώνονται από τις εστίες τους εξαιτίας πολέμων, αυταρχικών καθεστώτων,
κραυγαλέων ανισοτήτων, συνθηκών ακραίας φτώχιας, καθώς και μεγάλων φυσικών
καταστροφών.
Περίπου 60 εκατομμύρια είναι σήμερα οι πρόσφυγες στον κόσμο, ενώ το 2013
υπολογίζονταν σε 51,2 εκατομμύρια. Και ας μην ξεχνούμε ότι δεκάδες είναι τα
εκατομμύρια των εκτοπισμένων εντός συνόρων.
Η επιδείνωση του προσφυγικού προβλήματος τα τελευταία χρόνια, οφείλεται
κυρίως στο γεγονός ότι στην πολύπαθη Μέση Ανατολή ξέσπασαν νέοι πόλεμοι, όπως ο
πολυαίμακτος πόλεμος της Συρίας. Σήμερα, ολόκληρα κράτη της Μ. Ανατολής και της
Β. Αφρικής, με πρώτα το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία, απειλούνται με πλήρη
διάλυση, εξαιτίας και της επέλασης του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους, δηλαδή των
τζιχαντιστών σκοταδιστών, που θέλουν να γυρίσουν τις κοινωνίες της περιοχής
στις συνθήκες του πιο σκοτεινού Μεσαίωνα.
Η γεωγραφική θέση της χώρας μας την έχει καταστήσει πύλη εισόδου εκατοντάδων
χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη. Από τη θέση αυτή πηγάζουν για
την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό δυσβάστακτα και δυσεπίλυτα καθήκοντα, που
συνδέονται με την υπεράσπιση πανανθρώπινων αξιών.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει χαράξει και ακολουθεί μια πολιτική για το
προσφυγικό και το μεταναστευτικό, βασισμένη στον ανθρωπισμό και στις αρχές του
διεθνούς δικαίου, δηλαδή μια πολιτική που διαφέρει ριζικά από εκείνη που είχαν
ακολουθήσει προηγούμενες κυβερνήσεις. Όμως, για να ανταποκριθεί η κυβέρνηση σε
υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις, χρειάζεται την
έμπρακτη διεθνή αλληλεγγύη, κυρίως από την πλευρά της ΕΕ.
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων οφείλουμε να μην ξεχνάμε
ότι δεκάδες χιλιάδες έλληνες υπήρξαν πρόσφυγες στη διάρκεια του προηγούμενου
αιώνα και έτυχαν διεθνούς προστασίας και συμπαράστασης. Το επισημαίνουμε αυτό,
διότι χρειάζεται να μην επιδεικνύεται από την ελληνική κοινωνία καμιά ανοχή
στους κήρυκες της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας σε βάρος των
μεταναστών και προσφύγων που αναζητούν καταφύγιο στη χώρα μας.
Και εφόσον μιλάμε για τους πρόσφυγες που είναι, κατά κύριο λόγο, θύματα
πολέμων, να θυμόμαστε ότι ζήτημα προτεραιότητας για τον ελληνικό λαό και τη
σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας πρέπει να αποτελεί ο αγώνας για την ειρήνη, η
συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς φιλειρηνικές πρωτοβουλίες και η ανάδειξή της
σε σταθερό παράγοντα σταθερότητας και συνεργασίας στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων
Η 20η Ιούνη, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, βρίσκει τη χώρα μας να
υποδέχεται όλο και μεγαλύτερες προσφυγικές ροές. Σύμφωνα με στοιχεία της ύπατης
αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες από την αρχή του έτους, περισσότεροι από
55.000 πρόσφυγες έχουν φτάσει στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης από την Τουρκία.
Τα νησιά που κυρίως δέχονται τους νεοεισερχόμενους είναι η Λέσβος
(περίπου 21.600 αφίξεις), η Χίος (9.400), η Κως (8.900), η Λέρος (3.900) και η
Σάμος (3.500). Υπάρχουν όμως αφίξεις και σε άλλες περιοχές. Πάνω από το 90% των
προσφύγων προέρχονται από εμπόλεμες περιοχές, κυρίως από τη Συρία (60% των
αφίξεων φέτος), το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Σομαλία. Το μόνο
ενθαρρυντικό στοιχείο για τη χρονιά αυτή είναι ότι, παρόλο που
πέρασαν περισσότεροι από 55,000 πρόσφυγες στα νησιά μας, μειώθηκαν σημαντικά
τα περιστατικά ναυαγίων.
Η νέα κυβέρνηση, παρόλη την καλή διάθεση, παρουσιάστηκε αδύναμη να
αντιμετωπίσει αυτό το προσφυγικό ρεύμα και η κατάσταση στα νησιά είναι
εξαιρετικά προβληματική. Οι πρόσφυγες φτάνουν κατά εκατοντάδες καθημερινά, η
Αστυνομία και το Λιμενικό αδυνατούν να διαχειριστούν την κατάσταση, οι
εθελοντές αλληλέγγυοι πολίτες, έλληνες και αλλοδαποί, υπερβάλουν εαυτούς για τη
βοήθεια των προσφύγων. Οι κκ Πανούσης και Χριστοδουλοπούλου επισκέφτηκαν τα
νησιά αλλά δυστυχώς ακόμα δεν είδαμε τίποτα να αλλάζει. Την ίδια ώρα η ένταση
του φαινομένου και η αδυναμία συντονισμού των αρμοδίων υπηρεσιών δίνει λαβή για
την ανάπτυξη ξενοφοβικών και ρατσιστικών εκδηλώσεων που ευτυχώς ακόμα είναι
οριακά υπό έλεγχο από τα δημοκρατικά τμήματα των κοινωνιών των νησιών μας.
Πριν λοιπόν εκδηλωθούν στα νησιά μας ρατσιστικές ακρότητες οφείλει η
κυβέρνηση να εγκύψει στο ζήτημα, δίνοντας λύσεις στα προβλήματα. Απαιτείται η
διάθεση ανθρωπινού δυναμικού αλλά και τεχνολογικού εξοπλισμού στα κέντρα
υποδοχής για την ταχύτατη διεκπεραίωση των διαδικασιών για τους εισερχόμενους,
η ενίσχυση του Λιμενικού και της Αστυνομίας για την υποδοχή και τη μεταφορά των
προσφύγων, η δημιουργία εναλλακτικών ανοικτών κέντρων φιλοξενίας προσφύγων που
θα απορροφήσουν τις προσφυγικές ροές όταν υπάρχει ένταση του φαινομένου, η
πρόβλεψη για τη μεταφορά των προσφύγων με καράβια προς την ηπειρωτική Ελλάδα,
ζήτημα που θα ενταθεί τον Αύγουστο όταν η τουριστική σεζόν θα είναι στο ζενίθ.
Όμως για τη ριζική αντιμετώπιση αυτής της τεράστιας ανθρωπιστικής κρίσης
επιβάλλεται συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των χωρών ΕΕ και ενιαία ευρωπαϊκή
πολιτική. Πιο συγκεκριμένα απαιτούνται:
Ενιαία ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική με προτεραιότητες τη δημιουργία
νόμιμων, ασφαλών οδών προς την Ευρώπη για τους ανθρώπους που προσπαθούν να
σωθούν από τη φρίκη του πολέμου. Ουσιαστικά με μια τέτοια πρακτική ακυρώνεται
αυτόματα κάθε λόγος ύπαρξης των δουλεμπόρων και πατάσσεται αυτό το σύγχρονο,
αποτρόπαιο φαινόμενο που έχει οδηγήσει στο θάνατο χιλιάδες ανθρώπους.
Ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική και υπηρεσία ασύλου με κοινά κριτήρια. Το
Δουβλίνο ΙΙΙ μπορεί να ελάφρυνε λίγο τις χώρες του νότου τροποποιώντας έστω και
ελάχιστα τους όρους αίτησης ασύλου πχ. ενθαρρύνοντας και θεσμοθετώντας την
οικογενειακή επανένωση, όμως δε διασφάλισε ισόρροπη κατανομή και δίκαιο
επιμερισμό των ευθυνών, με τις χώρες του νότου να εξακολουθούν να φέρουν
δυσανάλογο βάρος. Υπολογίζεται ότι 5 μόλις χώρες δέχονται πάνω από το 70%
του συνολικού αριθμού των προσφύγων.
Ειρηνευτικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες με στόχο τη λήξη αιματηρών πολέμων στη
γειτονιά της Ευρώπης (Συρία) και στήριξη κατεστραμμένων από τη φτώχεια και τις
χρόνιες εμφύλιες συρράξεις κοινωνιών (Αφρική) με στόχο την εξάλειψη των αιτιών
που γεννούν τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.
Αναπροσανατολισμός των ευρωπαϊκών κονδυλίων με έμφαση στην υποδοχή, στήριξη
και κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών/στριών και όχι στις αποτρεπτικές
πολιτικές και στη «φρούρηση» της Ευρώπης όπως γίνεται μέχρι σήμερα με τραγικές
συνέπειες.
Θεματική Ομάδα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
20/06/2014
