ΕΙΝΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΑΜΕΣΑ ΤΙΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΩΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΕΤΟΥΝ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΖΩΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΥΡΟΥΝ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Αθήνα, 5 Οκτωβρίου 2022
Δεν μπορεί παρά να προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό οι χειρισμοί του Υπουργείου Μετανάστευσης στην υπόθεση των Σύριων που εγκαταλείφθηκαν στον Έβρο επί ημέρες, τον προηγούμενο μήνα, χειρισμοί που ξεσήκωσαν τη γενική κατακραυγή. Οι πρόσφυγες καταγγέλλουν, μεταξύ άλλων, ότι παρέμειναν αβοήθητοι επί πολλές ημέρες στη νησίδα, όπου ένα παιδί βρήκε το θάνατο από τσίμπημα σκορπιού και ότι κατά τη διάρκεια παραμονής τους στη νησίδα έλαβε χώρα τουλάχιστον μία επιχείρηση επαναπροώθησής τους στην Τουρκία.
Το Υπουργείο εξακολουθεί να αρνείται τις καταγγελίες τους και αποποιείται τις ευθύνες του για την υπόθεση, παραλείποντας να διεθνοποιήσει το θέμα (αν -όπως ισχυρίζεται- η νησίδα δεν είναι ελληνική), συσκοτίζοντας τα γεγονότα και εμποδίζοντας την αμερόληπτη και εξονυχιστική διερεύνηση. Το πρόσφατο περιστατικό στον Έβρο είναι αποκαλυπτικό -και βέβαια δεν είναι το μόνο- για το ότι οι επαναπροωθήσεις είναι πάγια τακτική των ελληνικών αρχών με μοιραίες συνέπειες για τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα και την ελευθερία των προσφύγων.
Η συστηματική παραπληροφόρηση εκ μέρους των αρχών περί «ψευδών αναφορών επαναπροωθήσεων», αποβλέπει στη συγκάλυψη των παράνομων πρακτικών αλλά και στη στοχοποίηση και άσκηση πίεσης σε πρόσωπα και οργανώσεις που καταγγέλλουν τα περιστατικά αυτά. Η απαγόρευση εισόδου στις 15 και 16 Σεπτεμβρίου στη Δομή Φιλοξενίας Δράμας, όπου διαμένουν οι Σύριοι πρόσφυγες, στην πληρεξούσια δικηγόρο τους Ευγενία Κουνιάκη, είναι ενδεικτική του κλίματος πίεσης και των μεθοδεύσεων του αρμόδιου Υπουργείου κατά των προσφύγων και των υπερασπιστών τους. Ενδεικτική του κλίματος πίεσης και παρενόχλησης της δράσης οργανώσεων, είναι και η πρόσφατη δήλωση του διευθυντή της Οργάνωσης HumanRights 360, που επαναφέρει αλγεινές μνήμες άλλων εποχών, ενώ οι εργαζόμενοι στη HR360 με ανακοίνωσή τους, κατέθεσαν δημόσια τη διαφωνία τους με τον διευθυντή της οργάνωσης.
Η πρωτοφανής αυτή θεσμική εκτροπή δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Είναι μέρος της αντιμεταναστευτικής πολιτικής της Κυβέρνησης και του Υπουργείου, που αρνούνται πεισματικά ότι πραγματοποιούνται επαναπροωθήσεις, παρά τις πολυπληθείς τεκμηριωμένες μαρτυρίες και τις εκθέσεις ελληνικών και διεθνών οργανώσεων και οργανισμών[1].
Το περιστατικό στον Έβρο ανάδειξε σε όλες του τις διαστάσεις το πρόβλημα των επαναπροωθήσεων. Η συστηματική προπαγάνδα και η παραπληροφόρηση σε ό,τι αφορά αυτές τις πρακτικές, που πολλές φορές έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια ανθρωπίνων ζωών, αποβλέπει στη συγκάλυψη της αλήθειας, στη συσκότιση των συνεπειών (θάνατοι, πνιγμοί, βία κλπ.) και βέβαια στη στοχοποίηση
δικηγόρων, οργανώσεων καθώς και μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων που καταγγέλλουν τα συγκεκριμένα περιστατικά.
Παρότι οι επαναπροωθήσεις αποτελούν συστηματική κρατική πολιτική, με πρακτικές που η Καμπάνια έχει καταγγείλει επανειλημμένα, και έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον διεθνών οργανώσεων και φορέων, τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συνεχίζουν να δείχνουν μια πρωτοφανή ανοχή. Oι ελληνικές αρχές αγνοούν επιδεικτικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και τις πολλαπλές αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων, που έχει εκδώσει το προηγούμενο εξάμηνο καθώς και τις 32 προσφυγές[2] που βρίσκονται σε εξέλιξη σ’ αυτό, ενώ απαξιώνουν να απαντήσουν στις καταγγελίες ότι εφαρμόζονται στα σύνορα οργανωμένες πρακτικές που αποτελούν ακόμη και κακουργήματα (βασανισμοί, ληστείες, έκθεση σε κίνδυνο ζωής) ως μέρος των δράσεων της αποτροπής με την επίκληση της προστασίας των συνόρων. Και με την επίκληση της προστασίας των συνόρων και ενός «υβριδικού πολέμου» επιδίδονται σε ένα κυνήγι «μαγισσών» στοχοποιώντας τους ανθρώπους που ζητούν την προστασία του ελληνικού κράτους, τους πρόσφυγες, αλλά και τους υπερασπιστές τους.
Ζητάμε από τις εμπλεκόμενες Αρχές και ειδικότερα από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου:
- Να σεβαστούν το κράτος δικαίου και να τηρήσουν τη νομιμότητα και τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο για την προστασία των προσφύγων, ώστε να σταματήσει ο διεθνής διασυρμός της χώρας.
- Να σταματήσουν τις επαναπροωθήσεις οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και επισύρουν τη διεθνή ευθύνη της χώρας.
- Να σταματήσουν να παρεμποδίζουν τις οργανώσεις που στηρίζουν τους πρόσφυγες και να σεβαστούν το έργο τους, απέχοντας από πρακτικές υπονόμευσης και δαιμονοποίησης.
- Να σταματήσουν να παρεμποδίζουν τους δικηγόρους στην άσκηση των καθηκόντων τους και να σεβαστούν το ρόλο τους, όπως επιβάλλεται και από τον Κώδικα περί Δικηγόρων.
- Να σταματήσουν να διαβάλλουν όποιον/α τολμά και κρίνει τις πολιτικές που περιγράφονται παραπάνω.
Η Καμπάνια για την Πρόσβαση στο Άσυλο εκφράζει την αμέριστη συμπαράστασή της στη δικηγόρο Ευγενία Κουνιάκη, καταγγέλλει την τακτική των Αρχών να δαιμονοποιούν όποιον/α θεωρούν ότι τους αντιλέγει, και καλεί τις εισαγγελικές αρχές με διαδικασίες κατεπείγοντος να ενεργήσουν για τη διεξοδική και σε βάθος διερεύνηση του περιστατικού στον Έβρο, ώστε να μπει ένας φραγμός στις εγκληματικές πρακτικές αυτών οι οποίοι εκθέτουν ανθρώπους σε κίνδυνο, ενώ είναι υπεύθυνοι για την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Και σημειώνει ότι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ατόμων είναι υπεράσπιση των αξιών της κοινωνίας μας και σαν τέτοια δεν εκθέτει αλλά αντίθετα τιμά τη χώρα μας.
Οι οργανώσεις που συνυπογράφουν (αλφαβητικά)
Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών http://migrant.diktio.org
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου https://www.hlhr.gr
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες http://www.gcr.gr
Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι https://greekhelsinki.wordpress.com
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων http://www.refugees.gr
Κόσμος χωρίς Πολέμους και Βία www.kosmosxorispolemous.gr
Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών http://www.omadadikigorwn.blogspot.com
Πρωτοβουλία Δικηγόρων και Νομικών για τα Δημοκρατικά Δικαιώματα https://pdn-dikaiomata.gr
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) http://rsaegean.org/el
Equal Legal Aid https://www.equallegalaid.org
Equal Rights Beyond Borders athens@equal-rights.org
Fenix Humanitarian Legal Aid https://www.fenixaid.org
HIAS Hellas https://www.hias.org/where/greece
I Have Rights https://ihaverights.eu
Legal Centre Lesvos https://legalcentrelesvos.org
Refugee Legal Support (RLS) https://www.refugeelegalsupport.org
[1]UN Special Rapporteur on the human rights of migrants, Report on means to address the human rights impact of pushbacks of migrants on land and sea, 12 May 2021, available at: https://bit.ly/3tWayFO, para. 55.
UNHCR, ‘UNHCR warns of increasing violence and human rights violations at European borders’, 21 February 2022, available at: https://bit.ly/39Md9L4; ‘UNHCR concerned by pushback reports, calls for protection of refugees and asylum-seekers’, 21 August 2020, available at: https://bit.ly/3xNCV9O.
UN Human Rights Commissionaire,https://www.ohchr.org/en/press-releases/2022/06/greece-migration-policy-having-suffocating-effect-human-rights-defenders,
UN Human Rights Commissionaire, https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CRC%2fC%2fGRC%2fCO%2f4-6&Lang=en
UN Human Rights Council, Report of the Working Group on the Universal Periodic Review: Greece, A/HRC/49/5, 6 January 2022, paras 130.96, 130.202, 130.204, 130.209, 130.214,
130.215, 130.216, 130.223, 130.226, available at https://digitallibrary.un.org/record/3956537
UN Special Rapporteur on the human rights of migrants, available at:
UN Special Rapporteur on human rights defenders, ‘Statement on preliminary
observations and recommendations following official visit to Greece’, 22 June 2022,
available at: https://srdefenders.org/statement-on-preliminary-observations-and-recommendations-following-official-visit-to-greece/
Council of Europe Commissioner for Human Rights, ‘Greek authorities should investigate allegations of pushbacks and ill-treatment of migrants, ensure an enabling environment for NGOs and improve reception conditions’, 12 May 2021, available at: https://bit.ly/3OclKpt.
CPT, ‘Council of Europe’s anti-torture Committee calls on Greece to reform its immigration detention system and stop pushbacks’, 19 November 2020, available at:
IOM, ‘IOM Alarmed over Reports of Pushbacks from Greece at EU Border with Turkey’, 11 June 2020, available at: https://bit.ly/39GXQDi.
CED, Concluding observations on the report submitted by Greece, CED/C/GRC/CO/1, 12 April 2022, paras 28-31, available at: https://bit.ly/3OwtTVh.
CRC, ‘Experts of the Committee on the Rights of the Child Ask Greece about Roma
Children and Push Backs of Refugees at the Border’, 4 May 2022, available at:
WGAD, Report of visit to Greece, A/HRC/45/16/Add.1, 29 July 2020, paras 87-88, available
Frontex, Fundamental Rights Officer Annual Report 2021, June 2022, 7, 14, 39, available at: https://bit.ly/3A1XP7J.
ECRI : https://rm.coe.int/ecri-first-report-on-greece-adopted-on-28-june-2022-published-on-22-se/1680a818bf
[2]https://racistcrimeswatch.wordpress.com/2021/12/23/1-1283/#inbox/_blank
5/10/2022
https://www.gcr.gr/el/news/press-releases-announcements/item/2052-anakoinosi
