Δημοσιοποιήθηκε σήμερα η έκθεση της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (ΕΠΒ), του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Επιτροπή εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τη μεταχείριση των προσφύγων και μεταναστών/ριών στην Ελλάδα.
Ο ηγετικός ευρωπαϊκός φορέας κατά των βασανιστηρίων, επισκέφθηκε πρόσφυγες και μετανάστες/ριες σε ελληνικές δομές τον Μάρτιο του 2020. Διαπίστωσε ότι άνθρωποι επαναπροωθούνται βίαια στα σύνορα, και τους αρνούνται το δικαίωμά τους στο άσυλο.
Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει τη δημοσίευση αυτής της σημαντικής έκθεσης, από τον ηγετικό φορέα ενάντια στα βασανιστήρια στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια δημοσίευση την οποία και εμείς ζητήσαμε συγκεκριμένα, στο υπόμνημά μας προς την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενόψη της επισκόπησής της σχετικά με την κρίση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην υπόθεση M.S.S. εναντίον Ελλάδας.
Τα ευρήματα της έκθεσης είναι επιβαρυντικά και συνάδουν με τις εκθέσεις των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Η ΕΠΒ διαπίστωσε ότι, σε ορισμένες εγκαταστάσεις, η μεταχείριση των μεταναστών/ριών ισοδυναμούσε με απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Η ΕΠΒ αναφέρεται στην ακρόαση «συνεπών και αξιόπιστων ισχυρισμών» για άτομα που επαναπροωθούνται σε χερσαία σύνορα.
Η Επιτροπή έλαβε επίσης «έναν αριθμό συνεπών και αξιόπιστων ισχυρισμών σχετικά με πράξεις της Ελληνικής Ακτοφυλακής, ώστε να εμποδίσει τα πλοία που μεταφέρουν μετανάστες/ριες να φτάσουν σε οποιοδήποτε ελληνικό νησί», και σημειώνει ότι μετά την επίσκεψή της ανέκυψαν ακόμα περισσότεροι τέτοιοι ισχυρισμοί.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι οι συνθήκες σε λιμενική αστυνομική εγκατάσταση στη Σάμο, όπου 93 άτομα (20 παιδιά) κρατούνταν σε δυο κελιά τη στιγμή της επίσκεψής της, «σαφώς» ισοδυναμούσαν με απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Η ΕΠΒ συνιστά επίσης να κλείσει ή να ανακαινιστεί πλήρως το προαναχωρησιακό κέντρο στο Φυλάκιο Έβρου.
Η Σάμος είναι μόλις ένα από τα μέρη όπου οι άνθρωποι κρατούνταν αυθαίρετα τις εβδομάδες μετά την αναστολή των διαδικασιών ασύλου τον Μάρτιο. Στη σχετική έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, τεκμηριώναμε την κράτηση εκατοντάδων ανθρώπων σε ακατάλληλες συνθήκες σε διάφορες περιοχές της Λέρου, της Κω, της Χίου και της Λέσβου.
Η ΕΠΒ καταγγέλλει την αποτυχία της αστυνομίας να τηρήσει αποτελεσματικά ένα αρχείο των ατόμων που κρατούνται στον Πόρο, μια περιοχή που επανέρχεται διαρκώς σε αναφορές για επαναπροωθήσεις, από το ερευνητικό κέντρο Forensic Architecture και την εφημερίδα The New York Times. Η εξήγηση της ελληνικής αστυνομίας ότι οι προσωπικές φόρμες «πετάχθηκαν», απορρίφθηκαν από την ΕΠΒ, και είναι εξίσου ανησυχητικές:
Η ΕΠΒ καλεί όλα τα αστυνομικά τμήματα να διατηρούν ένα «εξατομικευμένο αρχείο κράτησης», καταγράφοντας όλες τις πληροφορίες συμπεριλαμβανομένης των «σημαδιών οποιουδήποτε τραυματισμού… επαφών με ή/και επισκέψεων από συγγενείς, δικηγόρους ..». Θεωρούμε ότι τέτοιες καταγραφές θα αποτελούσαν ζωτική εγγύηση ενάντια στην αυθαιρεσία και τις επαναπροωθήσεις.
Λυπούμαστε, αλλά δεν εκπλησσόμαστε, για την υπόθεση των δύο αδελφών που διαχωρίστηκαν από τα μέλη της οικογένειάς τους, τα οποία επαναπροωθήθηκαν. Άλλοι/ες παραμένουν σε μια γκρίζα ζώνη. Μια μητέρα από τη Συρία που προσπάθησε να διασχίσει τον Έβρο τον Φεβρουάριο, εξακολουθεί να είναι εξαφανισμένη και θεωρείται νεκρή.
Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει τα ευρήματα της ΕΠΒ που δείχνουν ότι τα αποδεικτικά στοιχεία για τις επαναπροωθήσεις στον Έβρο είναι «αξιόπιστα». Επαναλαμβάνουμε και εμείς την έκκληση της ΕΠΒ για την Ελλάδα, να διασφαλίσει ότι θα τερματιστούν οι επαναπροωθήσεις και «τυχόν αξιωματικοί… που λειτουργούν εκτός των επίσημων δομών διοίκησης θα λογοδοτούν και θα τιμωρούνται ανάλογα»
Οι επαναπροωθήσεις, η βία και η αποτυχία καταγραφής, όπως υποστηρίζονται από τα ευρήματα της ΕΠΒ, είναι πρακτικές που θα έπρεπε να είχαν εντοπιστεί από τον Οργανισμό στις επιχειρήσεις του στην Ελλάδα. Καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οδεύει σε περισσότερες συνομιλίες με την FRONTEX, οι συζητήσεις οφείλουν να μην αφορούν μόνο τις επαναπροωθήσεις στη θάλασσα.
Τα ευρήματα της ΕΠΒ επιβεβαιώνουν περαιτέρω τις μακροχρόνιες ανησυχίες που έχουν εκφράσει η Διεθνής Αμνηστία και πολλές άλλες οργανώσεις σχετικά με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των προσφύγων και των μεταναστών/ριών στα σύνορα της Ελλάδας. Η Ελλάδα πρέπει επιτέλους να αναγνωρίσει και να τερματίσει αυτές τις πρακτικές, και να αποκαταστήσει τη συμμόρφωσή της με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
19/11/2020
