Κώστας Κουκουμάκας,
Φωτογραφίες: Center for Political Beauty (CPB)
Η είδηση πέρασε στα ψιλά των ελληνικών μίντια, προκάλεσε
ωστόσο μεγάλη κινητοποίηση των αρχών ασφαλείας στη Βόρεια Ελλάδα και τα
Βαλκάνια κι έγινε πρωτοσέλιδο σε διεθνή μέσα ενημέρωσης: 100 ακτιβιστές της
γερμανικής οργάνωσης Centerfor Political Beauty – CPB (στα γερμ. Zentrum für Politische Schönheit), ανήμερα της επετείου της Πτώσης του
Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου, ταξίδεψαν με λεωφορείο από τη γερμανική
πρωτεύουσα ως το «τελευταίο τείχος της Ευρώπης», επιχειρώντας να το γκρεμίσουν.
Έτσι αποκαλούν τον μεταλλικό φράχτη που υψώθηκε πριν από δύο χρόνια κατά μήκος
του ποταμού Έβρου στα ελληνο-τουρκικά σύνορα, αλλά και τον αντίστοιχο που
κατασκευάζεται βορειότερα στα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας, ώστε να ανακοπεί το διαρκώς διογκούμενο μεταναστευτικό
ρεύμα από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική προς τη Δυτική Ευρώπη.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για
τους Πρόσφυγες, το διάστημα Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2014, συνολικά 90.000 άνθρωποι
πέρασαν στην Ευρώπη μόνο μέσω θαλάσσης και τουλάχιστον 2.200 έχασαν τη ζωή τους
στη Μεσόγειο. Την ίδια ώρα, η βάση δεδομένων Migrants' Files που διατηρούν δημοσιογράφοι μεγάλων
ευρωπαϊκών ΜΜΕ, αναφέρει ότι από το 2000 ως σήμερα, περισσότεροι από 25.000
μετανάστες σκοτώθηκαν προσπαθώντας να φθάσουν στην Ευρώπη.
Τα μέλη του CPB με την προβοκατόρικη καλλιτεχνική δράση, σχεδίασαν το μακρύ ταξίδι τους από το Βερολίνο. Πριν ξεκινήσουν, αφαίρεσαν από ένα
βερολινέζικο μνημείο τους λευκούς σταυρούς, οι οποίοι ανέγραφαν ονόματα
ανθρώπων που είχαν χάσει τη ζωή τους προσπαθώντας να περάσουν, πριν το '89, από
την Ανατολική στη Δυτική Γερμανία. Τους ίδιους σταυρούς ήθελαν να κρεμάσουν στο
σημερινό τείχος κατά των μεταναστών, που ορθώνεται στην εσχατιά της Ευρώπης.
Έφτασαν τελικά στη Βουλγαρία και κατάφεραν να προσεγγίσουν τη μεθοριακή ζώνη,
όπου απωθήθηκαν από την Αστυνομία. Έπειτα, πέρασαν στην Ελλάδα μέσω του
τελωνείου στο Ορμένιο. Δεν κατάφεραν ωστόσο να κινηθούν προς τον φράχτη του
Έβρου. Οι ελληνικές Αρχές κατέσχεσαν κόφτες και ηλεκτρικούς τροχούς από τα
λεωφορεία και τους συνόδευσαν αρχικά ως την Ορεστιάδα και από εκεί στην
Αλεξανδρούπολη, μακριά από την νεκρή ζώνη. Παρ' όλα αυτά, η ακτιβίστικη
ενέργεια είχε μεγάλο αντίκτυπο σε ολόκληρη την Ευρώπη, ανοίγοντας ξανά τη
συζήτηση για τον συμβολισμό και την αποτελεσματικότητα της κατασκευής τειχών
στα σύνορα της.
Η εκπρόσωπος του CPB Cesy Leonard μίλησε στο VICE, κάνοντας τον απολογισμό του μεγάλου
ταξιδιού.
VICE:
Καλημέρα Cesy,
πες μου δυο λόγια σχετικά με το Centre
for Political Beauty.
Cesy
Leonard: To Centre for Political Beauty (CPB) είναι μια εξωστρεφής δυναμική ομάδα με
στόχο την εξερεύνηση της ηθικής ομορφιάς και του μεγαλείου του ανθρώπου στην
πολιτική. Η πρωταρχική μας πεποίθηση ήταν ότι η κληρονομιά του Ολοκαυτώματος
ακυρώνεται από την πολιτική απάθεια, τον αποκλεισμό των προσφύγων και τη
σημερινή πολιτική δειλία. Από εκεί και έπειτα οργανώσαμε καμπάνιες για διάφορα
φλέγοντα ζητήματα.
Προσδιορίζεστε ως αριστεροί, ακτιβιστές για τα ανθρώπινα
δικαιώματα ή κάτι άλλο;
Δεν είμαστε ούτε αριστεροί ούτε ακτιβιστές. Είμαστε
καλλιτέχνες, αλλιώς και «ειρηνικοί επαναστάτες». Δημιουργούμε έργα τέχνης τα
οποία παρακινούν τον κόσμο και τους πολιτικούς να αρχίσουν να αναλογίζονται τις
πράξεις τους και τελικά να αναλαμβάνουν δράση.
Πώς αποφασίσατε να οργανώσετε τη διαμαρτυρία στον φράχτη
του Έβρου;
Διστακτικά στην αρχή. Προσπαθήσαμε να κάνουμε τη
διαμαρτυρία στα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας, όπου ως γνωστών επίσης
κατασκευάζεται φράχτης. Έπειτα, περάσαμε στην Ελλάδα. Χρειαζόμασταν και λίγη
ξεκούραση μετά το εξαντλητικό ταξίδι με το λεωφορείο από το Βερολίνο.
Επιλέξαμε να κάνουμε την ενέργεια επ' αφορμής της 25ης
επετείου της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Η γερμανική κυβέρνηση οργάνωσε
φιέστες πολλών εκατομμυρίων, την ώρα που η Ευρώπη υψώνει νέα τείχη. Πώς
μπορούμε να γιορτάζουμε την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την ίδια στιγμή
που άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά στα σύγχρονα τείχη της Ευρώπης. Αυτό ήταν το
μοναδικό κίνητρο της ενέργειάς μας.
Μπορείς να μου περιγράψεις το σχέδιό σας;
Το σχέδιο ήταν να στείλουμε λεωφορεία με κόσμο στα
σύνορα της Ευρώπης, στον ποταμό Έβρο και βορειότερα στα σύνορα
Βουλγαρίας-Τουρκίας. Θέλαμε να κόψουμε τον φράχτη και να ξεκινήσουμε έτσι την
«πρώτη πτώση των Τειχών της Ευρώπης». Είχαμε μαζί μας κόφτες μετάλλου και
τροχούς, ώστε να ανοίξουμε το συρματόπλεγμα.
Θέλατε να κρεμάσετε στον φράχτη κάποιους λευκούς
σταυρούς. Τι συμβολίζουν αυτοί;
Οι λευκοί σταυροί συμβολίζουν τους ανθρώπους που έχασαν
τη ζωή τους προσπαθώντας να δρασκελίσουν το γερμανικό τείχος στο Βερολίνο, πριν
το 1989. Είχαν τοποθετηθεί σε ένα μνημείο στο Βερολίνο. Είπαμε, λοιπόν, ότι
αυτά τα σύμβολα δεν μπορούν να αναρτώνται πια στις επετειακές εκδηλώσεις για
την Πτώση του Τείχους, αλλά αντίθετα πρέπει να βρίσκονται στα χέρια των
σημερινών «αδερφών» εκείνων των νεκρών, δηλαδή των μεταναστών που χάνουν τη ζωή
τους επιχειρώντας να δρασκελίσουν τον σημερινό φράχτη. Θέλουμε να αφυπνίσουμε
τους Γερμανούς. Δεν είναι δυνατόν να τιμούμε το παρελθόν, όταν αγνοούμε
παντελώς τη σημερινή κατάσταση.
Πώς συγκεντρώσατε χρήματα για την αποστολή;
Ζητήσαμε ανοιχτά από τον κόσμο οικονομική ενίσχυση. Και
αυτό είχε άμεσα αποτελέσματα. Την πρώτη κιόλας μέρα είχαμε συγκεντρώσει από
δωρεές απλών ανθρώπων τα χρήματα για την αποστολή του πρώτου λεωφορείου. Ο
κόσμος αγκάλιασε την προσπάθεια, παρά το γεγονός ότι τα κυρίαρχα μίντια έκαναν
μεγάλο ζήτημα, με αρνητική βέβαια χροιά, την εξαφάνιση των λευκών
σταυρών-συμβόλων από το μνημείο.
Πόσοι άνθρωποι συμμετείχατε στο ταξίδι; Και ποιες χώρες
διασχίσατε;
Ήμασταν περίπου 100 άτομα. Περάσαμε από την Ουγγαρία, τη
Σερβία και τη Βουλγαρία. Έπειτα μπήκαμε στην Ελλάδα κι επιστρέψαμε στη Γερμανία
μέσω ΠΓΔΜ και Σερβίας. Οι περισσότεροι ήμασταν Γερμανοί. Αν είχαμε περισσότερο
χρόνο για την οργάνωση της δράσης, θα είχαμε καταφέρει να έρθουμε σε επαφή με
αντίστοιχες ομάδας στη Βουλγαρία και την Ελλάδα.
Πώς σας αντιμετώπισαν οι αστυνομικές Αρχές της Ελλάδας
και της Βουλγαρίας;
Σε γενικές γραμμές καλά. Τα λεωφορεία συνοδεύονταν από
αστυνομικές δυνάμεις ήδη από τη Σερβία. Στα σύνορα κάθε κράτους όμως, υπήρχε
έντονη παρουσία δυνάμεων ασφαλείας. Ελέγχανε τα ταξιδιωτικά έγγραφα και τις
αποσκευές σαν να ήμασταν τρομοκράτες. Η μαζική παρουσία αστυνομικών ήταν
τρομακτική. Μας είχαν μπλοκαρισμένους για πολλές ώρες στα σύνορα, με αποτέλεσμα
να φθάνουμε στα ξενοδοχεία πολύ καθυστερημένοι, παρά τη μεγάλη κούραση και
ταλαιπωρία.
Τελικά, αξιολογείς την ενέργειά ως πετυχημένη ή όχι;
Ήταν απολύτως πετυχημένη με την έννοια ότι προκάλεσε
μεγάλη συζήτηση στη Γερμανία σχετικά με το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η
τέχνη. Δεν ήταν πετυχημένη μόνο στο σκέλος που αφορούσε την ελεύθερη διέλευσή
μας από τα σύνορα των κρατών που διασχίσαμε, παρ' όλο που είμαστε Ευρωπαίοι
πολίτες.
Πώς βλέπεις την επόμενη μέρα του μεταναστευτικού ρεύματος
προς τη Δυτική Ευρώπη;
Εξαιτίας των κρίσεων πολύ κοντά στην περιοχή μας, το
μεταναστευτικό ρεύμα προς τη Δυτική Ευρώπη γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο. Οι
αρχές της Ευρώπης θα αναγκαστούν να βρουν νέους τρόπους αντιμετώπισης του
φαινομένου, γιατί είναι σίγουρο ότι δεν θα ατονήσει τα επόμενα χρόνια. Το
ζήτημα σίγουρα δεν αντιμετωπίζεται χτίζοντας τείχη. Οι άνθρωποι θα βρίσκουν
πάντα τρόπους να έρθουν και θα επιλέγουν ακόμη πιο επικίνδυνους δρόμους, εφόσον
η ανάγκη να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους γίνεται μεγαλύτερη. Η Ευρώπη δεν μπορεί
να δέχεται έτσι απλά ότι άνθρωποι πεθαίνουν έξω από την πόρτα της.
21/11/2014
